ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Σάββατο 30 Δεκεμβρίου 2017

Ammophila sp.

Οίτη 10-08-2013

Η Αμμόφιλα (Ammophila, W. Kirby 1798) είναι μια σφήκα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Με τις ισχυρές σιαγόνες της σκάβει σε αμμώδη εδάφη την
φωλιά της που μοιάζει με σήραγγα. Εκεί εναποθέτει τα αυγά της και  φέρνει μια προνύμφη, συνήθως νυχτοπεταλούδας, για να τραφούν οι δικές της προνύμφες όταν βγουν από τα αυγά. Αρκετά είδη Ammophila με τα ισχυρά σαγόνια που έχουν ασφαλίζουν την φωλιά με ένα βότσαλο στην είσοδό της.
Ετυμολογία:
Ammophila < άμμος + φίλη.


Κυριακή 24 Δεκεμβρίου 2017

Heterocnemis graeca

Μερέντα 28-05-2013 Αττική

Πολύ συχνό έντομο στην Ελλάδα και την Μέση Ανατολή.
Heterocnemis < έτερος + κνημίς, κνημίδος.



Κυριακή 10 Δεκεμβρίου 2017

Ο μυκηναϊκός μάραθος ma-ra-tu-wo



Τα αποδημητικά πουλιά προσπαθούν το φθινόπωρο να τραφούν όσο το δυνατόν περισσότερο, προκειμένου να έχουν τις απαραίτητες δυνάμεις για το μεγάλο ταξίδι τους προς την Αφρική. Έτσι, ο θαμνοφυλλοσκόπος (Phylloscopus trochilus), που κυρίως είναι πουλί εντομοφάγο, συμπληρώνει πριν την αποδημία του την διατροφή του με σπόρους, αφού τα ετήσια φυτά ωριμάζουν τα σπέρματά τους γύρω στον Σεπτέμβριο. Στην φωτογραφία (29/09/2007) από την Αμοργό, ένας θαμνοφυλλοσκόπος τσιμπολογάει μαραθόσπορους στην παραλία της Αιγιάλης.

Ό,τι συνεχίζουν να κάνουν τα πουλιά, το έκαναν και οι άνθρωποι στις προβιομηχανικές κοινωνίες που αξιοποιούσαν κάθε διαθέσιμο φυσικό πόρο για την διατροφή, την υγεία και γενικά την ζωή τους. Εξαίρεση δεν αποτελούσε φυσικά και ο ταπεινός μάραθος, ένα φυτό πολύ κοινό στην Ελλάδα, που ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδοφόρων. Η ταξιανθία του σχηματίζει σκιάδιο (ομπρέλα) με πολυάριθμα άνθη και επομένως πολλά μικρά σπέρματα στην εποχή της καρποφορίας.

Ο μάραθος (Foeniculum vulgare) είναι φυτό αρωματικό, αρτυματικό κι έχει πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιούμε και σήμερα το πανάρχαιο όνομά του, που ανάγεται στην Νεολιθική Εποχή. Ο μάραθος αναφέρεται στις μυκηναϊκές πινακίδες (γύρω στο 1450 π.Χ.) με Γραμμική Β γραφή και στην μορφή ma-ra-tu-wo. Οι φιλόλογοι, που δεν φροντίζουν να συμβουλευτούν κάποιο βιβλίο Βοτανικής, πέφτουν σε λογικά ατοπήματα υποστηρίζοντας, όπως ο Μπαμπινιώτης, ότι η λέξη «μάραθος» είναι «πιθανώς δάνειο» από ξένη γλώσσα. Αλλά πως είναι δυνατόν οι κάτοικοι της Ελλάδας να δανείστηκαν μια λέξη για ένα τόσο κοινό φυτό, όπως είναι ο μάραθος;

Όλο το φυτό περιέχει αιθέριο έλαιο που αποτελείται από ανιθόλη και βενχόνη. Ο μαραθόσπορος περιέχει 100% έλαιο με ιδιότητες τονωτικές, αντιφυσητικές, χωνευτικές, αποχρεμπτικές, αντιπυρετικές, διουρητικές, γαλακταγωγούς και σπασμολυτικές. Ο Ιπποκράτης συνιστούσε το μάραθο ως βοηθητικό του τοκετού. Ο Διοσκουρίδης αναφέρει ότι σταματά τη στομαχική καούρα. Χρησιμοποιείται στην μαγειρική, φαρμακευτική, ποτοποιία, σαπωνοποιία και κτηνιατρική.

Όπως και στην αρχαία, έτσι και στη σημερινή Ελλάδα βάζουν μάραθο στις βρώσιμες ελιές για καλύτερη γεύση και συντήρηση. Στην αρχαιότητα έβαζαν μάραθο σε ψωμιά σάλτσες, όσπρια και πλακούντες (πίτες). Χρησιμοποιείται πολύ στην ελληνική κουζίνα ως αρωματικό και αρτυματικό. Συνδυάζεται με σουπιές, χταπόδι, ψάρια, σάλτσες, ζυμαρικά, κρέατα, ομελέτες, σαλιγκάρια, σούπες, φρέσκα κουκιά, αγκινάρες. Αρωματίζει χορτόπιτες. Ο μαραθόσπορος μπαίνει σε ψωμιά, παξιμάδια και κουλούρια. Τα φύλλα και οι τρυφεροί βλαστοί του μάραθου συλλέγονται από τον Ιανουάριος έως τον Ιούνιο, πριν ανθίσει το φυτό και ο μαραθόσπορος το φθινόπωρο.

Ο μάραθος είναι τόσο κοινός στην Ελλάδα ώστε το όνομα του έχει δοθεί σε οικισμούς, τόπους και νησιά από την αρχαιότητα ήδη. Ο Μαραθώνας στην Αττική έχει μείνει στην ιστορία για τη νίκη των Αθηναίων επί των Περσών το 490 π.Χ.

Άλλα σημερινά τοπωνύμια είναι: Μαραθόκαμπος (Σάμος), Μαραθιάς (Κέρκυρα, Φωκίδα, , Μαραθούσα (Αρκαδία, Χαλκιδική), Μαραθέα, Μαράθιο, Μαραθοκεφάλα, Μαραθόπολη (Τριφυλία), Μάραθος. Και σε νησιά: Μαραθονήσι (Γύθειο, Ζάκυνθος, Σπέτσες), Μαράθι (Αρκοί, Κρήτη), Μαράθια (Ν. Ευβοϊκός), Μαραθόπουλο (Ψαρά).