ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Τετάρτη 3 Νοεμβρίου 2010

Gonepteryx rhamni

Δίρφυς 21/06/2008

Gonepteryx < γονή (αρχ.) γέννημα, απόγονος) + πτέρυξ
rhamni < ράμνος, είδος θάμνου ==> επειδή προτιμά αυτό το φυτό ως ξενιστή για τα αυγά και τις κάμπιες της. 


Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 2010

Egretta garzetta Λευκοτσικνιάς

Κερκίνη 06/06/2010

Οι λευκοτσικνιάδες είναι μεταναστευτικοί ερωδιοί, που  πολλοί ξεχειμωνιάζουν στην Ελλαδα σε παράκτιους υγρότοπους. Τρέφεται με ψάρια, αμφίβια και έντομα σε ρηχά νερά, υγρά λιβάδια και βάλτους.
Το όνομα «τσικνιάς» είναι αρχαίο ελληνικό. Προέρχεται από τις λέξεις «κυκνέας» και «κυκνίας», επειδή έχει ίδιο χρώμα με τον κύκνο. Και με το φαινόμενο του τσιτακισμού (το κι-κυ γίνεται τσι-τσυ, κλπ) πρόεκυψε η λέξη «τσικνιάς». Δηλαδή: τσικνιάς < τσυκνέας < κυκνίας.
Η «Πύλη για ελληνική γλώσσα» του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας αναφέρει από το Λεξικό Κριαρά:
«κυκνίας ο· κυκνέας· τσυκνέας. Tο πουλί ερωδιός: Του τσυκνέα τα πουλία … εκμικρόθεν η ουρά τους διχαλή (Πτωχολ. α 811 (έκδ. τσι‑)). [μτγν. ουσ. κυκνίας. Ο τ. τσυκνέας στο Meursius (τζικνέα) και τ. τσιακνίας και τσυκνίας στο Du Cange (λ. τζιακνίας και τζινέα). T. τσυκνιάς σήμ.]»
Ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας αναφέρει τους «κυκνίες» τους οποίους συγχέει με αετούς: «ἀετοὺς μὲν οὖν ὀνομαζομένους κυκνίας μάλιστα ἐοικότας κύκνῳ λευκότητα οἶδα ἐν Σιπύλῳ θεασάμενος περὶ λίμνην καλουμένην Ταντάλου.»
Ενδιαφέρον έχει ότι Τσικνιάς ονομάζεται το ψηλότερο βουνό της Τήνου στο ανατολικότερο τμήμα τους νησιού, όπως και απέναντι του ο δυτικότερος κάβος της Ικαρίας λέγεται Τσικνιάς. Πρόκειται για το πιο επικίνδυνο πέρασμα του Αιγαίου, γνωστό στους ναυτικούς για τις κακοκαιρίες του.
** Λαϊκά ονόματα: τσικνιάς, τσουκνιάς (Λευκάδα), ψαροφαγάς, ψαροφάγος, τρυγονοσούρτης, τρυγονοκράχτης, καλπουτσής, καρανούκας, αγερανός (Κρήτη).
** Επιστημονικό όνομα Egretta garzetta (Linnaeus, 1758) 
Ετυμολογία:
Egretta < aigrette (γαλλική λέξη) θύσανος από μακριά λεπτά φτερά ερωδιών, που έβαζαν τον 19ο αιώνα στα καπέλα κυρίωςτων γυναικών.
garzetta < (ιταλική λέξη) μικρός ερωδιός.
λευκοτσικνιάς < λευκός + τσικνιάς.
τσικνιάς < κυκνίας.


Σάββατο 28 Αυγούστου 2010

Podiceps cristatus σκουφοβουτηχτάρι

Κερκίνη 06/06/2010

Οπισθόποδος ο λοφιοφόρος (Podiceps cristatus).
Ο καθηγητής Α. Κανέλλης του έδωσε το τεχνητό όνομα «σκουφοβουτηχτάρα» και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία το διόρθωσε σε... «σκουφοβουτηχτάρι»  Και οι δύο άλλαξαν το λοφίο του σε... σκούφο.
Δεινός κολυμβητής και καταδύτης, τρέφεται με μικρά ψάρια, καραβίδες και γαρίδες αλλά περιστασιακά με έντομα και προνύμφες αμφιβίων.
Στην Ελλάδα αναπαράγεται το καλοκαίρι στους υγρότοπους της Βόρειας Ελλάδας. Πριν ζευγαρώσουν τα πουλιά αυτά κάνουν διάφορες τελετουργικές κινήσεις κολυμπώντας.
Επιστημονικό όνομα: Podiceps cristatus (Linnaeus, 1758), Οπισθόποδος ο λοφιοφόρος. (==> στην κάτω εικόνα από το Διαδίκτυο φαίνεται η θέση των ποδιών)

Λαϊκά ονόματα: βουτακάρι, βουτακίρι (Κρήτη), καραπαπί (Σαντορίνη), καραπατάικο (Κυκλάδες), καραπατάκι, κωλοβούτι, πυγοσκελίδα, τσούλι.
Τεχνητό όνομα: σκουφοβουτηχτάρι
Ετυμολογία:
Podiceps < podex, podicis (γλουτός, κώλος, τα οπίσθια) ==> αναφέρεται στην τοποθέτηση των ποδιών προς το πίσω μέρος του σώματος = Πυγόπους (πυγή = οπίσθια + πους, ποδός), οπισθόποδος.
cristatus < crista λοφίο = λοφιοφόρος.




Τρίτη 17 Αυγούστου 2010

Τρίτη 8 Ιουνίου 2010

Spermophilus citellus λαγόγυρος

Κοζάνη 1987 Kozani
photo (c) Zissis Antonopoulos Ζήσης Αντωνόπουλος

Η Ελλάδα (μαζί με την τουρκική Θράκη) αποτελεί το νοτιότερο άκρο εξάπλωσης του λαγόγυρου στον ευρωπαϊκό χώρο (Krystufek 1999). Πιο συγκεκριμένα, στην Ελλάδα το είδος βρίσκεται σε τρεις διακριτές περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης: (α) στη Δ. Μακεδονία, σε περιοχές της Κοζάνης και των Γιαννιτσών, (β) στην Κ. Μακεδονία, στις περιοχές της κοιλάδας του Αξιού, στον Γαλλικό, τον Χορτιάτη, τη Θέρμη, την Πυλαία και περιοχή των Σερρών, και (γ) στη Θράκη, σε περιοχές της Αλεξανδρούπολης, στο Δέλτα Έβρου, και σε μεμονωμένες περιοχές του Β-ΒΑ Έβρου (Χατζησαράντος et al. 1962, Ondrias 1966, Όντριας 1966, Φραγγεδάκη-Τσώλη 1977, Fraguedakis-Tsolis & Ondrias 1985). Έτσι η έκταση εξάπλωσης του είδους εκτιμάται περίπου σε 4.320 τ.χλμ, ενώ η έκταση κατοικίας του περίπου σε 2.650 τ.χλμ. 

Το ακριβές μέγεθος του πληθυσμού του είδους στην Ελλάδα δεν είναι γνωστό, αφού δεν έχει γίνει συστηματική έμμεση ή άμεση καταμέτρησή του και συνεπώς δεν υπάρχουν σαφή επιστημονικά στοιχεία. Ένας αισιόδοξος υπολογισμός, μέσω γνωστών μετρηθεισών πυκνοτήτων και καταλληλότητας ενδιαιτήματος, θα έφερνε τον πληθυσμό στο ύψος των περίπου 50.000 ατόμων. Πάντως, αυτό το μέγεθος απειλείται από μια τάση συστηματικής μείωσης, η οποία φαίνεται να είναι πιο έντονη τα τελευταία χρόνια.


Δευτέρα 7 Ιουνίου 2010

Tursiops truncatus ρινοδέλφινο

Νάξος - Ηρακλειά 01/07/2009 Naxos - Iraklia
photo (c) Yiannis Gavalas Γιάννης Γαβαλάς

Στην Ελλάδα συναντάται σε όλες τις παράκτιες περιοχές, στενά και κόλπους, καθώς και γύρω και ανάμεσα από νησιά στο Ιόνιο πέλαγος και από το Θρακικό έως το Λυβικό πέλαγος. Ένας απομονωμένος υποπληθυσμός 148 ρινοδέλφινων υπάρχει στον Αμβρακικό κόλπο (Frantzis 2007). Δεν υπάρχει ποσοτική εκτίμηση του υποπληθυσμού ρινοδέλφινων της Ελλάδας, αλλά μόνο συμπερασματικές, πρόχειρες εκτιμήσεις, βασισμένες στην κρίση ερευνητών. Βάσει αυτών, ο υποπληθυσμός της Ελλάδας θα μπορούσε θεωρητικά να αριθμεί από ένα ελάχιστο δυνατό αριθμό 3.800 ατόμων έως το μέγιστο πιθανό αριθμό των 9.000 ατόμων (ΕΙΟΝΕΤ 2008). Στην Ελλάδα ζει περίπου το 1,5% του παγκόσμιου πληθυσμού των ρινοδέλφινων.

Πηγή: «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας», 2009, Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία

Πέμπτη 3 Ιουνίου 2010

Muraena helena

Κύθνος 30/05/2009 Kythnos
photo (c) Vassilis Koulouberis Βα
σίλης Κουλουμπέρης

Η σμέρνα δεν είναι όσο επικίνδυνη νομίζουμε, αρκεί να μη μας δαγκώσει όταν νιώσει ότι απειλείται. Αλλωστε έχει και πολύ ωραίο επιστημονικό όνομα: Μύραινα η ελένη (Muraena helena).

Κυριακή 30 Μαΐου 2010

Μέδουσα

Χαλκιδική 26/09/2009 Chalkidiki
photo (c) Vassilis Koulouberis Βασίλης Κουλουμπέρης


Οι μέδουσες συγγενεύουν με τα κοράλια, αφού στον βιολογικό της κύκλο περιλαμβάνεται και το στάδιο του πολύποδα. Είναι αρχέγονο είδος και εμφανίστηκε πριν τα ψάρια. Έχουν βρεθεί απολιθώματα μέδουσας ηλικίας 600 εκατομμυρίων ετών. Έχουν καταγραφεί 200 είδη μέδουσας και 9.000 οργανισμοί που σχετίζονται μ' αυτήν. 

Τρίτη 6 Απριλίου 2010

Phalacrocorax aristotelis - θαλασσοκόρακας

Γλαρονήσι Νάξου 10/09/2009 Glaronissi (Naxos)
photo (c) Vassilis Koulouberis Βασίλης Κουλουμπέρης


Οι θαλασσοκόρακες (Phalacrocorax aristotelis) μοιάζουν με τους κορμοράνους, με τους οποίους συχνά συγχέονται. Ξεχωρίζουν όμως από την προτίμησή τους να ζουν στην ανοιχτή θάλασσα και σε βραχονησίδες. Όταν βγαίνουν από την θάλασσα και κάθονται σε κάποια βραχονησίδα, όπως αυτή των φωτογραφιών από το Γλαρονήσι της Νάξου, ανοίγουν τα φτερά τους και κάθονται ακίνητοι. Παλιά πιστευόταν ότι με την θέση αυτή στέγνωναν τα φτερά τους. Πρόσφατα διευκρίστηκε ότι οι θαλασσοκόρακες παίρνουν αυτή την θέση για να διευκολύνουν την πέψη των ψαριών που έχουν στο στομάχι τους. Η λήψη των φωτογραφιών στο Γλαρονήσι έχει γίνει από την θάλασσα από τον αυτοδύτη Βασίλη Κουλουμπέρη.


Δευτέρα 18 Ιανουαρίου 2010

Larus melanocephalus

Χαλκίδα 28/03/2009 Chalkida
photo (c) Nikos Nikitidis Νίκος Νικητίδης

Ο μαυροκέφαλος γλάρος αναπαράγεται κατά αποικίες σε νησίδες και λιμνοθάλασσες. Εκτός αναπαραγωγικής περιόδου, συναντάμε κοπάδια του σε παράκτιους υγρότοπους.