ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2009

Οι φασιανοί της Μακεδονίας και το ελληνικό λαγωνικό

Η πρόσοψη από τον βασιλικό τάφο της Βεργίνας


Το 1777 έρχεται στην Ελλάδα από την Γαλλία ο Σονινί (Sonnini de Manoncourt), ένας θερμός και μαχητικός φιλέλληνας. Σε ηλικία 26 ετών είχε πάει με αποστολή του Λουδοβίκου ΙΣΤ στην Αίγυπτο. Συνέχισε το εξερευνητικό του ταξίδι στην Ελλάδα. Το χρονικό του εκδόθηκε το 1801 και αποτελεί καρπό των περιηγήσεων του στα νησιά του Αιγαίου, την Κρήτη, Μ. Ασία, Μακεδονία, Στερεά και Πελοπόννησο.

Ο Σονινί ήταν, εκτός των άλλων, ένας παθιασμένος κυνηγός. Έτσι διασώζει πολλές αξιόπιστες και πολύτιμες πληροφορίες για το κυνήγι στην Ελλάδα πριν από 200 και πλέον χρόνια.

Η Ελλάδα είναι πλούσιος κυνηγότοπος, γράφει ο Σονινί, και επισημαίνει ότι αφθονούν οι λαγοί με το γκρίζο τρίχωμα. Μας πληροφορεί ότι οι κυνηγοί κόβουν από τα θηράματα τον λαιμό για να τρέξει αίμα και εξηγεί ότι αυτό γίνεται διότι ο μωαμεθανικός νόμος απαγορεύει να φαγωθεί ένα ζώο αν δεν ματώσει. Στην Ελλάδα, βέβαια, υπήρχε ακόμα η τουρκοκρατία, αλλά η πρακτική να ματώνει ένα ζώο που είναι για να φαγωθεί γίνεται για λόγους υγιεινής, γιατί αλλιώς θα πρόκειται για πτώμα.

Ο γάλλος περιηγητής γράφει κι άλλες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες, όπως:

• Τις κουρούνες των νησιών του Αιγαίου τις σκοτώνουν οι ψαράδες, τις κομματιάζουν και τις χρησιμοποιούν για δολώματα στα αγκίστρια τους.

• Υπάρχουν γύπες στην Ελλάδα. Τα αρπακτικά αυτά πουλιά τα λένε «σκάνια» και το λίπος τους είναι πολύτιμο για τους ρευματισμούς

Αποκαλυπτικές είναι οι πληροφορίες του για τους άφθονους φασιανούς που είχε τότε η Ελλάδα και ιδιαίτερα η Μακεδονία. Γράφει:

«Στα νησιά βλέπεις το χειμώνα φασιανούς. Έρχονται από τη Θεσσαλία. Στην περιοχή της Θεσσαλονίκης οι χωριάτες τους παχαίνουν και τους μεταφέρουν στην αγορά. Αφθονούν κυρίως στις Σέρρες. Τα καράβια που έρχονται χειμωνιάτικα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης εφοδιάζονται με ζωντανούς φασιανούς σε κλουβιά. Στο ταξίδι τους τρέφουν με σιτάρι».

Ο ίδιος ο Σονινί ήταν κυνηγός, όπως είπαμε, κι έτσι κυνηγούσε σε όλα τα ταξίδια του στην Ελλάδα. Περιγράφοντας ένα κυνήγι του, αναφέρεται και στο σκυλί του. «Οι Έλληνες έχουν λαγωνικά καταπληκτικής ράτσας», γράφει. Ο ίδιος ο Σονινί κυνηγούσε με ένα τέτοιο λαγωνικό. Ήταν μικρόσωμο αλλά είχε απίστευτο θάρρος. Μια μέρα καταδίωξε δύο κατσίκια στους βραχόλοφους μιας παραλίας. Παρά την ταχύτητα και την ευκινησία των κατσικιών, που πηδούσαν από βράχο σε βράχο, ο σκύλος πρόφθασε το ένα και το έπιασε. Το άλλο για να σωθεί έπεσε στη θάλασσα. Αλλά κι εκεί το ακολούθησε ο σκύλος, παρότι η θάλασσα ήταν φουρτουνιασμένη. Η καταδίωξη μέσα στα κύματα κράτησε ένα τέταρτο. Τελικά έπιασε και το άλλο κατσίκι, το έφερε την ακτή και το έσυρε στο σημείο που βρισκόταν ο Γάλλος ταξιδιώτης.

Το «λαγωνικό εξαιρετικής ράτσας» με το οποίο κυνηγούσε ο Σονινί το 1777, ο Κυριάκος Σιμόπουλος, μελετητής των ξένων περιηγητικών χρονικών, εκτιμά ότι «είναι ίσως το περίφημο Canis grajus, το ωραιότερο είδος λαγωνικού της τουρκοκρατίας. Το χρησιμοποιούσαν οι μπέηδες στα κυνήγια τους στους θεσσαλικούς κάμπους. Έχει ολότελα εκλείψει».

Ο μακεδόνας Νικόλαος Γερμανός (1864-1935), καθηγητής Ζωολογίας και ιδρυτής της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, σε ένα παλιό αλλά ενδιαφέρον άρθρο του γράφει ότι τα κυνηγόσκυλα ανήκουν στην κλάση Α (Canis Familiaris grajus) και προέρχονται από διάφορες χώρες.

Το «λαγωνικό εξαιρετικής ράτσας», με το οποίο κυνηγούσε ο γάλλος περιηγητής Σονινί το 1777, πιθανότητα αποτελούσε απόγονο των αρχαίων ελληνικών λαγωνικών. Αυτά τα σκυλιά απεικονίζονται σε αρχαίες παραστάσεις και σε βυζαντινά χειρόγραφα. Η πιο ρεαλιστική εικόνα τους βρίσκεται στη νωπογραφία με σκηνή κυνηγιού, με την οποία κοσμείται η πρόσοψη ετου τάφου του Φιλίππου στην Βεργίνα (εικόνα δεξιά).

Είναι γνωστή η παθολογική αγάπη που είχαν οι Έλληνες για τα σκυλιά τους και στην αρχαιότητα και στην βυζαντινή περίοδο. Αρχαίες ράτσες ελληνικών λαγωνικών φαίνεται ότι διατηρήθηκαν μέχρι και τα τέλη της τουρκοκρατίας, αν κρίνουμε από την περιγραφή του Σονινί.