Muscicapa striata σταχτομυγοθήρας

Πάρνηθα 01/09/2013

Ο Μυγοθήρας ο ραβδωτός (Muscicapa striata, Pallas 1764) είναι ένα χαριτωμένο πουλάκι που κάθεται μοναχό (εξ ου κι ένα λαϊκό του όνομα) σε ένα κλαδί δέντρου και μόλις δει κάποιο μικρό ιπτάμενο έντομο, πετάει ξαφνικά το θηρεύει με το ράμφος του και επιστρέφει στο κλαδί που καθόταν. Οι μυγοθήρες διαχειμάζουν στην Υποσαχάρια Αφρική και έρχονται σε μας από τον Μάιο για την αναπαραγωγή τους.
Ετυμολογία:
Muscicapa < musca μύγα + capere συλλαμβάνω, αρπάζω = μυγοθήρας.
striata = ραβδωτή, γραμμωτή ==> από το ραβδωτό πτέρωμα του.
Στον καθηγητή Ζωολογίας στο ΑΠΘ Αντ. Χ. Κανέλλη και στον γερμανό W. Bauer («Τα ονόματα των πουλιών της Ελλάδας», 1973) δεν άρεσε το παλιό λόγιο όνομα «μυγοθήρας» και το έκαναν «μυγοχάφτης». Ούτε άρεσε το όνομα «μοναχός» που δείχνει το πως θηρεύει το πουλί. Ούτε τα λαϊκά ονόματα «μυγοφαγάς» και «μυγοσκοτώστρα». Και αποφάσισαν ότι το πουλάκι θα λέγεται στα ελληνικά «σταχτομυγοχάφτης». Από το 1982 που ιδρύθηκε, η Ελληική Ορνιθολογική Εταιρεία (ΕΟΕ) υιοθέτησε και επέβαλε και αυτό το τεχνητό πολυσύλλαβο όνομα.
Στην ελληνική γλώσσα (δηλαδή στο γλωσσικό αισθητήριο όλων μας) δεν αρέσουν οι πολυσύλλαβες λέξεις, ιδιαίτερα όταν συντίθεται με παραπάνω από δύο λέξεις κι όταν δημιουργούνται τεχνητά συνήθως τις αντικαθιστά. Παράδειγμα, η λέξη «τηλεομοιοτυπία» η οποία σύντομα νικήθηκε από το «φαξ».
Έτσι, ο από τρεις λέξεις πολυσύλλαβος «σταχτομυγοχάφτης» θυμίζει τον Σπανοβαγγελοδημήτρη, που υποδυόταν ο Βασίλης Αυλωνίτης. στην ταινία «Η σωφερίνα»
Ιδού η σχετική σκηνή από την ταινία:
ΠΡΟΕΔΡΟΣ (ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ): Τι είσαι εσύ;
ΓΥΛΟΣ (ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ): Ο Γύλος! Δεν έχεις ακουστά, κύριε πρόεδρε που λένε η "Τρύπια Βάρκα";
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τι είναι αυτή η τρύπια βάρκα;
ΓΥΛΟΣ: Κατάστημα. Ε, μαριδίτσες, καλαμαράκια, ρομάντζες, το κυματάκι κι έρχονται τα κακόμοιρα τα άστεγα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Άστεγα; Ποιά άστεγα;
ΓΥΛΟΣ: Τα ζευγαράκια, κύριε πρόεδρε. Ξαπλώνουν στα βοτσαλάκια τους, κάνουν τα μπανάκια τους και ούτω καθεξής.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δε μου λες, γιατί μιλάς σ' εμένα και κοιτάς το γραμματέα;
ΓΥΛΟΣ: Μπα, εσάς κοιτάω, κύριε πρόεδρε, αλλά το μάτι μου φταίει. Είναι λίγο όρτσα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Λοιπόν και τι θέλεις να μας πεις; Τ' όνομα σου, κατ' αρχήν.
ΓΥΛΟΣ: Γύλος.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν είναι όνομα αυτό. Το κανονικό σου πες μας.
ΓΥΛΟΣ: Το κανονικό μου όνομα κύριε πρόεδρε, είναι Σπανοβαγγελοδημήτρης Νικόλας του Νικόλα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Γραμματεύς... γράψε. Σπαγγελοδη... Σπανοβαγγελονικολόπουλος Δημήτριος...
ΓΥΛΟΣ: Σπανοβαγγελοδημήτρης Νικόλας του Νικόλα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ε... Σπαγγοβαγγελο...
ΓΥΛΟΣ: Σπανόβαγγελο...
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σπαγγόβαγγελο... Μα όνομα είναι αυτό χριστιανέ μου;
ΓΥΛΟΣ: Εγώ ειδοποίησα κύριε πρόεδρε. Πες με Γύλο να μη μπερδεύεσαι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μπερδεύομαι και με τα μάτια σου! Δεν ξέρω πότε με κοιτάς!
ΓΥΛΟΣ: Ε, είναι μέχρι να το συνηθίσεις κύριε πρόεδρε.
Το κακό είναι ότι όσοι φωτογραφίζουν πουλιά συνήθισαν τα τεχνητά ονόματα τύπου Σπανοβαγγελοδημήτρη.

Το σχετικό απολαυστικό απόσπασμα από την ταινία στο:
https://www.youtube.com/watch?v=QbSSC8xd9Rk

Πάρνηθα 30/09/2012