Calliptamus barbarus

Τουρκοβούνια 25/10/2007 Αθήνα

Η ακρίδα Calliptamus barbarus ζει σε πετρώδη λιβάδια και βραχώδεις πλαγιές σε ξηροθερμικές περιοχές. Τρέφονται με χόρτα και βότανα και - μερικές φορές με νεκρά ζώα όπως κι άλλα έντομα. Τα ενήλικα άτομα αρχίζουν να πετάνε από τον Απρίλιο.
Ετυμολογία:
Calliptamus < καλός + ίπταμαι.
barbarus < βάρβαρος.
ακρίδα < ακρίς (αρχ.), πιθανώς από α + κρίζω (τρίζω).

 

Carcharodus alceae

Αθήνα (Μαρούσι) 08/05/2021

φωτογραφία Θανάσης Παπανικολάου

Η Carcharodus alceae (Esper 1780) είναι μια διαδεδομένη πεταλούδα της Ευρασίας. 
Πετάει από το επίπεδο της θάλασσας έως τα 1100 μέτρα από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο. Στις νότιες περιοχές και την Ελλάδα αναπαράγεται σε τρεις ή περισσότερες γενιές την περίοδο.
Προτιμά ξηρές και ζεστές περιοχές. Γεννάει τα αυγά της σε διάφορα είδη μολόχας, εξ ού και το όνομά τους (της αλκέας).
Ετυμολογία:
Carcharodus < καρχαρίας + οδούς (οδόντος) ==> με αιχμηρά δόντια.
alceae < αλκέα, είδος μολόχας που αναφέρεται από τον Διοσκουρίδης.

Mutilla quinquemaculata

Αμοργός 24/05/2021

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

Η Mutilla quinquemaculata είναι παρασιτική σφήκα. 
Τα θηλυκά άτομα είναι άπτερα ενώ τα αρσενικά φτερωτά. 
Το τσίμπημά της είναι επώδυνο.
Ετυμολογία:
Mutilla (λατιν.) = παραμορφωμένη, ακρωτηριασμένη (< mutilo ακρωτηριάζω)  ==> επειδή δεν έχει φτερά.
quinquemaculata < quinque πέντε + maculata (< macula, στίγμα, κηλίδα = πεντάστικτη. 

Upupa epops τσαλαπετεινός

υδατογραφία του Ferdinand Bauer (1760-1826) 

από το τμήμα Fauna Graeca της Flora Graeca

Οι τσαλαπετεινοί είναι αυτοί που προαναγγέλλουν την άνοιξη μαζί με τα χελιδόνια. Μας έρχονται στις αρχές Μαρτίου από την Βόρεια Αφρική και την Νότια Ισπανία, όπου ξεχειμωνιάζουν. Μένουν μαζί μας όλο το καλοκαίρι, αναπαράγονται και μας αποχαιρετούν το φθινόπωρο. Τρέφονται με έντομα, νύμφες, σαλιγκάρια, σκουλήκια. Φωλιάζουν σε κορμούς δέντρων, τρύπες βράχων αλλά και σε κτίρια και ερείπια σε θέσεις που μοιάζουν με τους φυσικούς τους βιότοπους.
Γενικά οι τσαλαπετεινοί δεν φοβούνται  τους ανθρώπους και απλώς, όταν ενοχληθούν, ανασηκώνουν το λοφίο τους με τις μαύρες μύτες. Από αυτό το λοφίο, που μοιάζει με του κόκορα, ονομάζονται σε μερικές περιοχές «αγριοκόκορες». Το όνομα «τσαλαπετεινό» είναι νόθο σύνθετο ==> τσαλί (=θάμνος στα τούρκικα) + πετεινός.
Ετυμολογία:
Upupa = έποψ.
epops < έποψ (έπ-οπος, -οπα) < εποποί  (Αριστοφάνης)

«Και από τα πουλιά, άλλα είναι του αγρού όπως η φάσσα, άλλα ορεινά όπως ο έποψ και άλλα ζουν κοντά στους ανθρώπους όπως το περιστέρι.» (Αριστοτέλης).

Thymelicus acteon

Αμοργός 29/04/2021

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

Πεταλούδα με ευρεία εξάπλωση στην Ευρώπη και την Μεσόγειο. Στο βόρειο τμήμα της κατανομής της υφίσταται απότομη μείωση των πληθυσμών της, ενώ στο νότο μπορεί να είναι τοπικά άφθονο σε ασβεστολιθικά λιβάδια.
Ετυμολογία:
Thymelicus < θυμέλη (βωμός των αρχαίων ελληνικών θεάτρων) < θύω.
acteon < Ακταίων (γιος του Αρισταίου και της Αυτονόης, αρχαίος κυνηγός που είδε γυμνή τη Αρτέμιδα και γι' αυτό η θεά τον μεταμόρφωσε σε ελάφι).

Trigla barbatus μπαρμπούνι

φωτογραφία από την Δονούσα

Δαυίδ Κουτσογιαννόπουλος

Το μπαρμπούνι ζει μέσα σε φυκιάδες, αμμώδεις και λασπώδεις βυθούς, όπου και αναζητά την τροφή του, σκαλίζοντας με τα μουστάκια του. Τρέφεται με διάφορα μικρά μαλάκια. Στις τραγάνες βρίσκουμε το πετρομπάρμπουνο. Ζει σε βάθη από 3 έως 80 μέτρα. Αναπαράγεται Μάιο - Ιούλιο
Επιστημονικό όνομα: Trigla barbatus και συνώνυμο Mullus surmuletus.
Ελληνικό όνομα: Τρίγλη η μυστακοφόρος.
Ετυμολογία:
Trigla < τρίγλη ή τρύγλη (το αρχαίο όνομα για το μπαρμπούνι).
μπαρμπούνι < (βενετσιάνικο) barbon < (λατινικά) barba «γενειάδα».

 

Micrommata ligurina

Αμοργός 04/04/2020

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

Μεσογειακή αράχνη που εξάπλωσή της φθάνει ως την Κεντρική Ασία.
Ετυμολογία:
Micrommata < μικρός + όμμα (μάτι).
ligurina < Liguria, αρχαία περιοχή στην ΒΔ Ιταλία (σημερινή Γένοβα) και ΝΑ Γαλλία (σημερινή Νίκαια).

Leptotes pirithous

φωτογραφία από την Όσσα

Δαυίδ Κουτσογιαννόπουλος

Η Leptotes pirithous πετάει από τα τέλη Απριλίου μέχρι τον Νοέμβριο.

Ετυμολογία:
Leptotes < λεπτότης < λεπτός.
pirithous < Πειρίθους ή Πειρίθοος (βασιλιάς των Λαπιθών της Θεσσαλίας και αδελφικός φίλος του Θησέα).