Pelecanus onocrotalus ροδοπελεκάνος

Κλικ στην φωτογραφία για μεγέθυνση

Ο ροδοπελεκάνος είναι καλοκαιρινός επισκέπτης και διερχόμενος μετανάστης στην Ελλάδα. Καταγράφηκε για πρώτη φορά να φωλιάζει στη χώρα μας στα μέσα της δεκαετίας του '60, στη λίμνη Μικρή Πρέσπα, που είναι και ο μοναδικός χώρος αναπαραγωγής του στην Ελλάδα (Handrinos & Akriotis 1997). Ελάχιστοι ροδοπελεκάνοι διαχειμάζουν στην Ελλάδα, αλλά εκατοντάδες άτομα παρατηρούνται κυρίως στους υγρότοπους της Θράκης και της Μακεδονίας κατά τη μετανάστευση. Συχνά, και ιδιαίτερα το φθινόπωρο, νεαρά άτομα παρατηρούνται στα νησιά του Αιγαίου. Οι περιοχές διαχείμασης του ελληνικού πληθυσμού δεν είναι γνωστές αλλά βρίσκονται κατά πάσα πιθανότητα στα μεγάλα έλη στο νότιο Σουδάν.
Φωλιάζει σε μικρές ομάδες. Τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με ψάρια που κυνηγάει σε ρηχά νερά λιμνών και ποταμών. Ένα κυμαινόμενο ποσοστό του αναπαραγόμενου στη Μικρή Πρέσπα πληθυσμού ταξιδεύει τακτικά για να τραφεί και στις λίμνες Καστοριάς, Χειμαδίτιδα, Ζάζαρη, Βεγορίτιδα, Κερκίνη, στο Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα και σε άλλους μικρότερους υγρότοπους. Ο ροδοπελεκάνος  περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (έκδ. 2009), από το οποίο προέρχονται και οι πληροφορίες.
Ο μεγαλύτερος ευρωπαϊκός πληθυσμός του φωλιάζει και αναπαράγεται στο Δέλτα του Δούναβη (αρχαίος Ίστρος). Γράφει σχετικά ο Αριστοτέλης: «Καὶ οἱ πελεκᾶνες δ' ἐκτοπίζουσι, καὶ πέτονται ἀπὸ τοῦ Στρυμόνος ἐπὶ τὸν Ἴστρον, κἀκεῖ τεκνοποιοῦνται· ἀθρόοι δ' ἀπέρχονται, ἀναμένοντες οἱ πρότεροι τοὺς ὕστερον, διὰ τὸ ὅταν ὑπερπτῶνται τὸ ὄρος ἀδήλους γίνεσθαι τοὺς προτέρους τοῖς ὑστέροις.»
Ανάλογα την περιοχή, λαϊκά ονόματαα είναι: ροδοπελεκάνος (που έχει υιοθετήσει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία), πελεκάνι, σακάς, τουμπανιάς.
Πελεκάνος ο ονοκρόταλος (Pelecanus onocrotalus, Linnaeus 1758)
Ετυμολογία:
Pelecanus < pelecanus (latin.) < αρχαίο ελληνικό: πελεκάν, -άνος, από το θέμα πελεκ- τού ουσιαστικού πέλεκυς ==> από το ράμφος τού πτηνού, που κόβει σαν πέλεκυς.
onocrotalus < όνος + κρόταλο ==> αναφορά στην κραυγή του ==> αναφέρεται από τον Πλίνιο για πτηνά με παρόμοια κραυγή.